ساختار نابرابری در اقتصاد ایران

طرح مسأله: با توجه به اهمیت مسأله‌ نابرابری و تأکید سیاست‌گذاران کشور بر آن کاهش، ‌مقاله حاضر به دنبال شناسایی ساختار نابرابری در اقتصاد ایران در دهه‌ اخیر و آگاهی از عوامل مرتبط با تغییرات نابرابری در بین خانوارهای ایرانی در دهه مزبور و به‌ ویژه دوره 84-1383 می‌باشد. روش تحقیق: در این مقاله با از داده‌های خام طرح هزینه و درآمد خانوار مرکز آمار ایران برای سال‌های 1376 تا 1384، ضمن محاسبه‌ شاخص‌های نابرابری ضریب جینی و اتکینسون سعی شده است با توسل به قابلیت تفکیک پذیری شاخص‌های نابرابری طبقه‌ آنتروپی، نابرابری در سطوح دهک‌ها و نیز بر اساس تفکیک مخارج خانوارها محاسبه شوند. همچنین علاوه بر این با استفاده از رگرسیون چندکی، نحوه‌ تاثیرگذاری ویژگی خانوارها بر افزایش نابرابری در سال 1384 نسبت به سال 1383 در کنار نتایج حاصله از تفکیک شاخص‌های طبقه‌ آنتروپی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. یافته‌ها: براساس ضریب جینی، نابرابری در طول 10 سال اخیر دارای روند نزولی بوده است. نتایج حاصل از محاسبه شاخص تایل نشان می‌دهد که در مناطق شهری7/85 تا 9/88 درصد و در مناطق روستایی 9/81 تا 2/89 درصد از کل نابرابری مربوط به وجود نابرابری بین دهک‌های درآمدی بوده است. نتایج رگرسیون چندکی نشان می‌دهد که حمایت از خانوارهای با سرپرست زن و دارای تحصیلات دیپلم و پایین‌تر که مستاجر می‌باشند در کاهش نابرابری درون دهک‌ها اثر مثبت دارد. نتایج: نتایج به‌دست آمده حاکی از آن است که در طول دهه‌ گذشته ساختار نابرابری اقتصاد ایران علی‌رغم تغییراتی کوچک در روند آن، از ثبات نسبی برخوردار بوده است و به طور متوسط حدود 87 درصد از نابرابری ها، ناشی از نابرابری در بین دهک‌ها بوده‌ است. همچنین علت اصلی در سال‌هایی که کاهش نابرابری صورت گرفته، ناشی از کاهش نابرابری در مخارج غیر خوراکی بوده ‌است.